Στο σημερινό κόσμο που υφίσταται μεγάλη πίεση, η παράδοση αντικαθίσταται συχνά από πιο «μοντέρνα» μέσα αντιμετώπισης των απαιτήσεων της ζωής. Για παράδειγμα, ενώ κάποτε η φροντίδα των γονιών μας και των παππούδων μας στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό στους θεσμούς της οικογένειας και της εκκλησίας μιας κοινότητας, σήμερα τη φροντίδα τους έχουν αναλάβει οι οίκοι ευγηρίας και τα κέντρα μέριμνας για ηληκιωμένους. Εκεί έχουμε την πεποίθηση ότι το καταρτισμένο προσωπικό θα φροντίσει για τους ηλικιωμένους συγγενείς μας όπως θα το κάναμε εμείς.

Η σύζυγος και η οικογένειά του εξηνταεπτάχρονου Πιερ Καρμπονέ αναμφίβολα αισθάνθηκαν έτσι όταν εσπευσμένα ο άνθρωπός τους διακομίστηκε στο νοσοκομείο εξαιτίας μιας κρίσης πανικού, που σύμφωνα με αναφορές σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Με εμφανή τα συμπτώματα της «οξείας ταραχής» χορήγησαν στον Πιερ ένα ηρεμιστικό. Δέκα ημέρες αργότερα μεταφέρθηκε σε έναν οίκο ευγηρίας, όπου η δόση του φάρμακου διπλασιάστηκε, και τρεις μέρες αργότερα, τριπλασιάστηκε. Η σύζυγός του, Λουσέτ τον βρήκε σκυμμένο στην αναπηρική του καρέκλα με το πηγούνι του να αγγίζει το στήθος του, ανίκανο να περπατήσει και ικανό να καταπιεί μόνο μερικές κουταλιές πολτοποιημένου φαγητού.

Ένας φαρμακοποιός προειδοποίησε τη Λουσέτ ότι ο σύζυγός της πιθανώς έπασχε από ανεπανόρθωτες βλάβες του νευρικού συστήματος που προκαλούνται από μεγάλες ποσότητες ηρεμιστικών. Η οικογένεια τηλεφώνησε στο γηροκομείο και ζήτησε να διακοπεί η φαρμακευτική αγωγή. Ήταν πολύ αργά. Η γλώσσα του κ. Σαρμπονέ είχε υποστεί μόνιμη παράλυση και όπως εξήγησε αργότερα κάποιος γιατρός, δε θα ανακτούσε ποτέ την ικανότητά του να καταπιεί. Εννέα ημέρες αργότερα, ο κ. Σαρμπονέ πέθανε. Η αιτία του θανάτου του καταγράφηκε ως καρδιακή προσβολή.

Για εκείνους που σκέφτονται πώς να οργανώσουν τη φροντίδα για τους πολυαγαπημένους και ηλικωμένους γονείς ή οι παππούδες τους, είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουν ότι αυτή η τραγική ιστορία δεν αποτελεί εξαίρεση στη φροντίδα των ηλικιωμένων στη σημερινή εποχή.

Όταν η Ουίλντα Χένρι πήγε την ογδοντατριάχρονη μητέρα της, Σεσίλ, σε έναν οίκο ευγηρίας, «περπατούσε τόσο καλά όσο εσείς κι εγώ». Μετά από δύο εβδομάδες, κατά τις οποίες της χορηγούσαν το ψυχιατρικό φάρμακο Χαλντόλ, η Σεσίλ άρχισε να λέει ασυναρτησίες αντί να μιλάει, να σιελορροεί συνεχώς, να τινάζεται βίαια και ήταν ανίκανη να ελέγξει το έντερό της. Η δόση, όπως ανακαλύφθηκε αργότερα, είχε αυξηθεί σε 100 φορές από τη συνιστώμενη δοσολογία. Ο γιατρός διαπίστωσε ότι το Χαλντόλ εκτός από αυτά τα συμπτώματα, προκάλεσε επίσης μόνιμη βλάβη του ήπατος.

Η πραγματικότητα της ζωής σήμερα στα γηροκομεία και στα κέντρα μέριμνας για ηλικιωμένους απέχει πολύ από την εικόνα των επικοινωνιακών, δραστήριων ηλικιωμένων, με ενδιαφέρον για τα δρώμενα και που ζουν σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον. Τις περισσότερες φορές οι έγκλειστοι ηλικιωμένοι σήμερα, εμφανίζονται πειθήνιοι, ήσυχοι, κάπως κενοί και άψυχοι, ίσως επίσης να κοιτάνε στο άπειρο, βαθιά εσωστραμμένοι και ακοινώνητοι. Εκτός από τα φάρμακα, αυτές οι καταστάσεις επέρχονται κι από τη χρήση της ηλεκτροσπασμοθεραπείας ή θεραπεία με σοκ ή απλά από την απειλή του πόνου και των εξευτελιστικών περιορισμών.

Αντί αυτή να είναι η αποτυχία των οίκων ευγηρίας και γενικά του προσωπικού που εργάζεται σε τέτοια ιδρύματα, αυτή είναι η κληρονομιά των ευρέως διαδεδομένων ψυχιατρικών θεραπειών γύρω από τη μέριμνα των ηλικιωμένων, κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Εξετάστε τα ακόλουθα στοιχεία σχετικά με τις «θεραπείες» που λαμβάνουν:

• Ηρεμιστικά, που είναι επίσης γνωστά ως βενζοδιαζεπίνες, τα οποία μπορεί να είναι εθιστικά μετά από 14 ημέρες χρήσης.

• Στην Αυστραλία, χορηγούν στους ηλικιωμένους ψυχοτρόπα φάρμακα σε γηροκομεία επειδή ήταν «θορυβώδεις», επειδή «θέλουν να φύγουν από το γηροκομείο» ή επειδή «πηγαινοέρχονται στους διαδρόμους».

• Στον Καναδά, μεταξύ του 1995 και του Μαρτίου του 1996, γράφτηκαν 428.000 ιατρικές συνταγές για ένα συγκεκριμένο, εξαιρετικά εθιστικό ηρεμιστικό, με περισσότερο από το 35% αυτών των ασθενών, να είναι εξήντα πέντε ετών και άνω.

• Εκθέσεις των Βρετανών ιατροδικαστών έδειξαν ότι οι βενζοδιαζεπίνες, συμβάλλουν πιο συχνά στον αφύσικο θάνατο ανθρώπων κάθε χρόνο από την κοκαΐνη, την ηρωίνη, το έκσταση και όλων των άλλων παράνομων ναρκωτικών.

• Αντιψυχωτικά φάρμακα όπως το Ζιπρέξα, το Ρισπερντάλ και το Σεροκουέλ θέτουν τους ηλικιωμένους σε αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια και θάνατο και έχουν προειδοποίηση με κόκκινα γράμματα για να τονίσουν τον κίνδυνο.

• Οι Επιλεκτικοί Παράγοντες Ανανέωσης των Καταστολέων της Σεροτονίνης –τα αντικαταθλιπτικά του σήμερα– προκαλούν σκέψεις αυτοκτονίας και ανάλογη συμπεριφορά. Το Παξίλ (παροξετίνη), για παράδειγμα, σύμφωνα με νορβηγική μελέτη είναι επτά φορές πιο πιθανό να προκαλέσει αυτοκτονία σε άτομα που το παίρνουν, από αυτούς που έλαβαν εικονικό χάπι.

• Στις ΗΠΑ, οι εξηνταπεντάχρονοι λαμβάνουν τριακόσια εξήντα τοις εκατό περισσότερο ηλεκτροσόκ απ’ ότι οι εξηντατρετράχρονοι, επειδή η κρατική ασφάλιση που καλύπτει τα ηλεκτροσόκ τίθεται σε ισχύ στην ηλικία των 65 ετών.

Μια τόσο εκτεταμένη κακοποίηση των ηλικιωμένων δεν είναι το αποτέλεσμα της ιατρικής ανικανότητας. Στην πραγματικότητα, η ιατρική βιβλιογραφία δίνει σαφείς προειδοποιήσεις κατά της συνταγογράφησης ηρεμιστικών για τους ηλικιωμένους, λόγω των πολυάριθμων επικίνδυνων παρενεργειών. Μελέτες δείχνουν ότι η ηλεκτροσπασμοθεραπεία συντομεύει σημαντικά τη ζωή των ηλικιωμένων. Δεν τηρούνται ακριβή αρχεία επειδή ως αιτίες θανάτου καταχωρούνται συνήθως οι καρδιακές προσβολές ή άλλες παθήσεις.

Η κακομεταχείριση προκύπτει ως αποτέλεσμα των ελιγμών της ψυχιατρικής ώσπου να φτάσει σε θέση εξουσίας σχετικά με τη νοσηλεία των ηλικιωμένων. Από εκεί, η ψυχιατρική διέπραξε το τραγικό αλλά προσοδοφόρο αστείο εις βάρος πολλών ότι η γήρανση είναι μια ψυχική διαταραχή που απαιτεί εκτεταμένες και δαπανηρές ψυχιατρικές υπηρεσίες.

Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι, οι ηλικιωμένοι συμπολίτες μας αντί να απολαμβάνουν τις τιμές και το σεβασμό μας, υφίστανται την έσχατη ταπείνωση να εκμηδενίζεται η πνευματική τους δύναμη από τις ψυχιατρικές θεραπείες ή απλά φτάνουν οι ζωές τους σε ένα τραγικό και πρόωρο τέλος.

Η παρούσα έκθεση παρουσιάζεται για να εκθέσει τη σκληρή πραγματικότητα ότι οι εν λόγω τραγωδίες επαναλαμβάνονται ήσυχα και συχνά σε κέντρα φροντίδας για ηλικιωμένους σε όλο τον κόσμο. Μια τέτοια προδοσία των ηλικιωμένων και των αγαπημένων τους προσώπων δεν πρέπει να είναι ανεκτή σε μια πολιτισμένη κοινωνία.

Φιλικά,


Γιαν Ίστγκεϊτ
Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτών
για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα