Έχετε ποτέ ακούσει για τις ακόλουθες ψυχικές διαταραχές: διαταραχή ανάγνωσης, διαταραχή ανάρμοστης συμπεριφοράς, διαταραχή γραπτής έκφρασης, διαταραχή μαθηματικών, διαταραχή μέθης από καφεΐνη, διαταραχή συμπτωμάτων στέρησης από τη νικοτίνη, διαταραχή μη συμμόρφωσης προς τη θεραπεία, ή «πρόβλημα σωματικής κακοποίησης παιδιού» και «πρόβλημα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού»;

Αυτές είναι μερικές από τις 374 ψυχικές διαταραχές που καταγράφονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών (DSM) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης (APA) ή στο κεφάλαιο για τις διανοητικές διαταραχές της Διεθνούς Ταξινόμησης των Νόσων (ICD) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Τα κεφάλαια περί «διανοητικών διαταραχών» του DSM και του ICD που θεωρούνται διαγνωστικά εργαλεία, δε χρησιμοποιούνται μόνο για τη διάγνωση των διανοητικών ασθενειών και τη συνταγογράφηση της θεραπείας τους, αλλά επίσης και για την επίλυση υποθέσεων επιμέλειας παιδιών, για υποθέσεις φυλετικών ή άλλων διακρίσεων που βασίζονται σε ισχυρισμούς ψυχικής ανικανότητας, για υποστήριξη μαρτυρίας ή καταθέσεων στο δικαστήριο, για τροποποιήσεις στο χώρο της παιδείας και για πολλά άλλα. Στην πραγματικότητα, κάθε φορά που ζητείται ή προσφέρεται μια ψυχιατρική γνώμη παρουσιάζεται το DSM ή το ICD και όλο και περισσότερο γίνονται αποδεκτά ως η τελευταία λέξη για την ψυχική υγεία, για την παραφροσύνη και για τις επονομαζόμενες ψυχικές ασθένειες.

Η Καναδή ψυχολόγος Τάνα Ντινίν αναφέρει: «Αντίθετα µε τις ιατρικές διαγνώσεις που µας δίνουν µια πιθανή αιτία, την κατάλληλη θεραπεία και πιθανώς πρόγνωση, οι διαταραχές που περιλαµβάνονται στο DSM-IV και στο ICD-10 είναι όροι που εισάγονται µε κοινή συναίνεση» – στην κυριολεξία, µε την ψήφο των µελών του συµβουλίου του Αµερικανικού Ψυχιατρικού Συλλόγου και έχουν δημιουργηθεί εν πολλοίς με σκοπό τη χρέωση.

Η διαδικασία της «επιστήμης με ψηφοφορία» αποτελεί έκπληξη τόσο για τους μη ειδικούς όσο και για τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας, οι οποίοι υπήρξαν μάρτυρες στις συνεδριάσεις της ψηφοφορίας για το DSM. «Οι ψυχικές διαταραχές καθιερώνονται χωρίς επιστημονική βάση και διαδικασία» λέει ένας ψυχολόγος που παρακολούθησε τις ακροάσεις για το DSM. «Το χαμηλό επίπεδο της πνευματικής προσπάθειας ήταν συγκλονιστικό. Οι διαγνώσεις διαμορφώθηκαν κατά πλειοψηφία, με τον ίδιο τρόπο που θα επέλεγε κανείς ένα εστιατόριο. Και στη συνέχεια τις δακτυλογραφούσαν στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Μπορεί αυτό να αντικατοπτρίζει την αφέλεια μας, αλλά πιστεύαμε ότι ήταν μια προσπάθεια να δούμε τα πράγματα επιστημονικά» .

Το 1987, η «αυτοκαταστροφική διαταραχή της προσωπικότητας» ψηφίστηκε ως προσωρινή ονομασία. Χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την «αυτοθυσία» των ανθρώπων, κυρίως των γυναικών, που υποτίθεται ότι επιλέγουν σταδιοδρομίες ή σχέσεις που είναι πιθανόν να τους προκαλέσουν απογοήτευση. Η «διαταραχή» προκάλεσε τέτοιες διαμαρτυρίες εκ μέρους των γυναικών ώστε στη συνέχεια ψηφίστηκε να αποσυρθεί από το DSM-IV.

Η Λιν Ρόουζγουοτερ, ψυχολόγος που παρακολούθησε την ακρόαση για το DSM στην οποία πρόεδρος ήταν ένας από τους κορυφαίους αρχιτέκτονες του εγχειριδίου, ο ψυχίατρος Ρόμπερντ Σπάιζερ, ανέφερε: «Συζητούσαν για ένα κριτήριο σχετικά με τη Διαταραχή Μαζοχιστικής Προσωπικότητας και η σύζυγος του Μπομπ Σπάιζερ ,μια κοινωνική λειτουργός και η μόνη γυναίκα στη συνάντηση που υποστήριζε τον Σπάιζερ, είπε: “Κι εγώ το κάνω αυτό μερικές φορές”. Κι αυτός είπε: “Εντάξει, τότε θα το βγάλουμε”. Το βλέπεις αυτό και λες: “Για περίμενε ένα λεπτό. Δεν έχουμε δικαίωμα να κάνουμε κριτική επειδή πρόκειται για ‘επιστήμη’;”».

Η Δρ. Μάργκαρετ Χάγκεν, ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Πόρνες του Δικαστηρίου: Η Απάτη των Ψυχιατρικών Μαρτυριών και ο Βιασμός της Αμερικανικής Δικαιοσύνης μιλά απερίφραστα για το πραγματικό κίνητρο που βρίσκεται πίσω από το σύστημα ψηφοφορίας του DSM: «Αν δεν μπορείς να κάνεις διάγνωση, δεν μπορείς να στείλεις και το λογαριασμό».

Σύμφωνα με τους καθηγητές Χερμπ Κούτσινς και Στιούαρτ A. Κερκ, συγγραφείς του Μας Τρέλαναν, «Πάρα πολύ συχνά, η ψυχιατρική βίβλος μας βγάζει τρελούς – ενώ είμαστε απλώς άνθρωποι». Το κακό στην υπόθεση είναι ότι το DSM «επιχείρησε να επιλύσει φαρμακευτικά πάρα πολλά ανθρώπινα προβλήματα».

Οι Κούτσινς και Κερκ αναφέρουν ακόμα ότι οι άνθρωποι «μπορεί να αισθάνονται μια ψευδή άνεση από το διαγνωστικό εγχειρίδιο ψυχιατρικής που ενθαρρύνει την πίστη στην αυταπάτη ότι η σκληρότητα, η βαναυσότητα και ο πόνος στη ζωή τους και στις κοινότητές τους μπορεί να εξηγηθεί από μια ψυχιατρική ετικέτα και να εξαλειφθεί με ένα χάπι. Σίγουρα, υπάρχουν πολλά προβλήματα που έχουμε όλοι και εκατοντάδες περίεργοι τρόποι με τους οποίους αγωνιζόμαστε ... για να τα αντιμετωπίσουμε. Αλλά θα μπορούσε η ζωή να είναι διαφορετική;».

Ο Πολ Ρ. Μακ Χιού, καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, δήλωσε ότι λόγω του DSM, «οι ανήσυχοι και ανυπόμονοι άνθρωποι είναι πεπεισμένοι ότι πάσχουν από διαταραχή ελλειματικής προσοχής (ADD). Οι αγχώδεις άνθρωποι, που είναι συνεχώς σε εγρήγορση ότι υποφέρουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD). Οι πεισματάρηδες, τακτικοί και τελειομανείς άνθρωποι πιστεύουν ότι πάσχουν από ψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD). Οι ντροπαλοί, ευαίσθητοι άνθρωποι νομίζουν ότι έχουν διαταραχή αποφευκτικής προσωπικότητας (APD), ή κοινωνική φοβία. Όλοι έχουν πειστεί ότι αυτό που πραγματικά τους συμβαίνει αποτελεί ιατρικό πρόβλημα και ως τέτοιο πρέπει να επιλυθεί με φάρμακα... Και το πιο ανησυχητικό απ’ όλα είναι ότι όπου κι αν κοιτάξουμε, αυτοί οι άνθρωποι βρίσκουν πρόθυμους ψυχιάτρους, ακόμα και ενθουσιώδεις, που είναι έτοιμοι να τους εφοδιάσουν μ’ αυτά τα φάρμακα... Με το πρόσφατο πάθος της προς τα συμπτωματικά διορθωτικά μέτρα τα οποία εφαρμόζονται με το πάτημα ενός κουμπιού, η ψυχιατρική έχει ξεστρατίσει, όχι μόνο διανοητικά αλλά και πνευματικά και ηθικά».

Τον Ιούνιο του 2004, ο Τζον Ριντ, λέκτορας ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Όκλαντ, στη Νέα Ζηλανδία, έγραψε: «Όλο και περισσότερα προβλήματα έχουν οριστεί εκ νέου ως “διαταραχές” ή “ασθένειες” που υποτίθεται ότι προκαλούνται από γενετική προδιάθεση και βιοχημικές ανισορροπίες. Ό, τι συμβαίνει στη ζωή υποβιβάζεται σε ένα απλό κουμπί το οποίο ενεργοποιεί μια λανθάνουσα βιολογική ωρολογιακή βόμβα. Η έντονη λύπη που μπορεί να αισθάνεται κάποιος έχει γίνει “διαταραχή κατάθλιψης”. Η υπερβολική ανησυχία είναι “διαταραχή άγχους”. Το να παίζει κανείς υπερβολικά τυχερά παιχνίδια, να πίνει να κάνει χρήση ναρκωτικών ή να τρώει είναι επίσης ασθένειες. Το ίδιο και το λιγοστό φαγητό, ύπνος, ή σεξ. Το να είναι κανείς πολύ ντροπαλός έχει γίνει “αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας”. Το να ξυλοκοπείς ανθρώπους έγινε “διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή”. Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών έχει 886 σελίδες με τέτοιες ασθένειες... Το να φτιάχνουν, οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτά, καταλόγους με είδη συμπεριφορών και να τους βάζουν μια ταμπέλα που ακούγεται “ιατρική” και στη συνέχεια να χρησιμοποιούν την ύπαρξη αυτών των συμπεριφορών για να αποδείξουν ότι όντως υπάρχει η εν λόγω ασθένεια στερείται κάθε επιστημονικού νοήματος. Δε μας λέει τίποτα για τις αιτίες ή τις λύσεις. Δημιουργεί, ωστόσο, μια καθησυχαστική αίσθηση ότι αυτό που συμβαίνει έχει κάποια σχέση με την ιατρική».

Η κοινωνία βασίζεται τόσο πολύ στο DSM ώστε έχει δημιουργήσει γύρω του μια αύρα επιστημονικού δεδομένου. Εκατομμύρια άνθρωποι το χρησιμοποιούν και πιστεύουν στις διαγνωστικές του δυνατότητες και ποτέ δεν υποψιάζονται ότι η όλη υπόθεση και το ίδιο το σύστημα είναι μια απάτη. Οι άνθρωποι αυτοί διατρέχουν τον κίνδυνο να κάνουν σοβαρά, ακόμα και μοιραία, λάθη που αφορούν είτε τη δική τους ζωή είτε τη ζωή άλλων.

Η παρούσα έκθεση συμπληρώνει τα ευρύτατα και εκ προθέσεως υπάρχοντα κενά που άφησε η ψυχιατρική προπαγάνδα σχετικά με το βασικό ισχυρισμό της για την «επιστημονική» φήμη του DSM.

Φιλικά,

Γιαν Ίστγκεϊτ,
Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτών

για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Διεθνώς